Eind april was schrijver Pete Jordan (De Fietsrepubliek) te gast bij een Themaborrel over Amsterdam als Fietsstad. Dick Jansen was erbij en schreef een blog over de Amsterdammer en de fiets. Waren Amsterdammers altijd al zo dol op de fiets? Tijdens de Themaborrel werd duidelijk hoeveel er sinds 1900 eeuw eigenlijk hetzelfde is gebleven, wat er is veranderd en vroegen de aanwezigen zich af wat kan er nog verbeterd kan worden?

Wie koopt er nog een nieuwe fiets?

“Ogen dicht”, zei mijn vrouw tegen mijn dochter. Ze zaten in de tuin. Ik kwam aanlopen met een tweedehands fiets. “Ik heb wel oren, hoor”, zei ze, maar ze hield haar ogen dicht tot de fiets voor haar neus stond. Toen ze haar ogen opende stond daar de ooit witte Gazelle Grand Tourist, mixed frame. Dochterlief klapte in haar handen en zei: “Het voelt net of ik tien wordt en een nieuwe fiets krijg.”

Nou ja, nieuw: daar doen wij niet aan. Dochter is net in Oost, waar ze woont, bestolen van haar vorige fiets. Daar was ze heel verdrietig over, want het was een hele mooie. Té mooi – voor Oost - blijkbaar. Maar we hadden nog een heel oude Burco in de berging, waar ze als peutertje nog voorop in het stoeltje had gezeten. Nu ze 21 wordt, toch een mijlpaal, vonden we het tijd voor een passend cadeau. Dus een goede tweedehands. Ik denk toch ook al gauw eenentwintig jaar oud. En bij toeval vond ik zo’n sportief modelletje waar je als hipster mee gezien mag worden.

Wij Denken Fiets

Nederlanders en fietsen, het is onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Om de reclame van een Duits automerk te parafraseren: Wij Denken Fiets. Dat viel Pete Jordan ook op toen hij twintig jaar geleden in Nederland kwam voor zijn studie planologie. De Amerikaan werd letterlijk van de sokken gereden door een fietser en viel prompt voor ons fietsland en ging er nooit meer weg. Hij schreef onlangs het boek de Fietsrepubliek waarin hij de hele geschiedenis van de fiets in Amsterdam bespreekt. Met nog steeds de blik van een verraste buitenstaander die naar ons kijkt alsof we marsmannetjes zijn en niet zien welke grote schat we bezitten: die fiets.

De fiets in elk tijdsgewricht

Pete was gast op onze themaborrel op zondagmiddag 23 april in het café van Podium Mozaïek. Elk fietsprobleem dat aan de orde werd gesteld, kon rekenen op sterke relativeringen van Pete. In perfect Nederlands met een smeuïg Amerikaans accent verwees hij telkens naar de geschiedenis. Elk probleem van nu bestond veertig, tachtig of honderd jaar geleden ook al. Met in elk tijdsgewricht oplossingen die uiteindelijk weinig soelaas boden.

Files van fietsen die kruispunten verstopten, wanordelijk gestalde fietsen rond het station, het grote raadsel van wie al die achtergelaten fietsen zijn: het is van alle tijden en Pete gaf vooral het advies om ons niet te druk te maken. Wel was hij sterk voorstanders van een stelsel van hoofdroutes voor de fiets door de stad in de verschillende windrichtingen. Oost-West, Noord-Zuid. Doorgaande fietsroutes met veel ruimte, en weinig oponthoud. Daardoor kun je snel de stad door en wordt fietsen nog aantrekkelijker.

Waar laten we de "weesfiets"?

Een onoplosbaar probleem lijkt de ‘weesfiets’. Achtergelaten in een rek, en langzaam vervallend tot wrak. Wat doe je met een – aanstaand - wrak? Nummerplaatjes, ingebouwde chips, statiegeld. We kwamen er niet uit. Behalve dan wie dit probleem fundamenteel kan oplossen wethouder Fiets mag worden.

In de tuin staat nu die oude Burco: zonder slot, bel en bagagedrager, want daarmee kon ik die Gazelle completeren. Waar blijf ik met die Burco? Naar de werf brengen? Mwa: die is dicht op zaterdag. Bovendien niet om de hoek. Stiekem buiten tegen een rek? Mwa, niet aardig voor de buurt. Naar de fietsenmaker? Mwa: dat voelt als een kratje dat je bij Dirk kocht later terugbrengen bij Albert Heijn. Maak een FietsWeesHuis in elke buurt waar je met een gerust gemoed je oude barrel kan dumpen. En waarom geen premie van € 10,00? Reken maar dat dan premiejagers de stad gaan schoonvegen. Dat gaat de reiniging een hoop geld besparen.

Maar ik denk dat Pete meewarig het hoofd zal schudden: het is in 1936 of daaromtrent vast al eens geprobeerd. Het anarchisme van Amsterdam is misschien wat verbleekt, maar in onze omgang met de fiets kun je het nog zien. 

Dick Jansen is voorzitter van het afdelingsbestuur GroenLinks Amsterdam West.